Bütünleşik ulaştırma sistemi içinde, demiryolu taşımacılık
sisteminin avantajlı yönlerinden daha fazla yararlanılabilmesi için alınması
gerekli kararların başında demiryolu sektörünün serbestleştirilmesi ve tekelin
kaldırılması, bu sayede şeffaf ve adil rekabetin sağlanması gelmektedir.
Böylelikle demiryolu alanındaki mevcut ülke kaynağının daha
verimli kullanılması sağlanacak ve atıl kapasite kullanıma açılacaktır. Tekelin
kaldırılması ve sektörün serbestleştirilmesi ile AB demiryolu mevzuatına da
uyum sağlanmış olacaktır.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 01 Kasım 2011
tarihinde yürürlüğe girmesi ile birlikte demiryolu sektörünün
serbestleştirilmesi halinde uygulanacak düzenlemelerin uygulanmasından sorumlu
ve görevli Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
Bu kapsamda Demiryolu
Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün kuruluşu sektörde serbestleşmenin ilk somut ve
yasal adımı olarak değerlendirilebilir.
Bilindiği gibi AB Müktesabatında görüşmelere açılmayan Fasıl
14: Taşımacılık Politikası’na göre yapılması gereken “Türk Demiryollarının Reformu”
başlıklı proje kapsamında “Türkiye
Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun” 01 Mayıs 2013 tarihinde TBMM’de kabul
edilerek yürürlüğe konulmuştur.
Bu kanun ile Türkiye’de,
ülkenin kalkınmasında ve bağımsızlığında belirleyici olan demiryollarının
yeniden canlandırılması ve taşımacılıktaki rolünün güçlendirilmesi, serbest,
rekabetçi, ekonomik ve sosyal açılardan sürdürülebilir ve Avrupa Birliği (AB)
Mevzuatı ile de uyumlu bir demiryolu sektörünün oluşturulmasına ilişkin ihtiyaçlar
karşılanarak, Kamu Sektörünün ve Özel
Sektörün demiryolu Altyapı İşletmeciliği ile Tren İşletmeciliği yapmasının yolu
açılmıştır.
Demiryolu Sektörünün özelleştirilmesi anlamına gelmeyen
ancak serbest rekabet ortamı sağlayacak olan Serbestleşme Kanununun yürürlüğe
girmesiyle özel sektör de demiryollarında yük ve yolcu taşıma hizmetleri ile
demiryolu altyapısı yapma ve işletme imkânlarına kavuşabilecektir.
Bu kapsamda Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü yeni dönemde
hemen her konuda demiryolu sektörünün düzenlenmesinden sorumlu olacaktır.
Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, serbestleşme sürecinde
özel sektörün hızla faal duruma gelmesini sağlayacak, özel sektörü özendirecek
ve teşvik edecek ekonomik önlemleri alacak, bir işletmecinin piyasaya hakim
duruma gelmesinin önüne geçecek tedbirler alacak ve doğal tekel niteliğindeki
altyapıya erişimin ayrımcı olmayacak şekilde sağlanması için etkili bir
regülasyon mekanizması oluşturacaktır.
Yapılacak yasal ve yapısal düzenlemeler (yönetmelikler vs.)
ile demiryollarında yük ve yolcu taşıyacak firmaların demiryolu altyapısını
nasıl kullanacağı hukuki zemine oturtulacaktır. Demiryolu altyapısını
kullanarak hizmet vermek isteyen herhangi bir firmanın bu hizmeti hangi
şartlarda vereceği, çalışanlarının eğitim ve sertifikasyonu, kullanacağı
araçların hizmete alınması gibi konuların tamamı ilgili mevzuatlarla
belirlenecektir.
Ana başlıklar halinde Demiryolu Düzenleme Genel
Müdürlüğü’nün Görevleri;
·
Demiryolu Ulaştırmasının faaliyetlerinin ticari,
ekonomik, sosyal ihtiyaçlara ve teknik gelişmelere bağlı olarak ekonomik, seri,
elverişli, güvenli, kaliteli, çevreye kötü etkisi en az ve kamu yararını
gözetecek tarzda serbest, adil ve sürdürülebilir bir rekabet ortamında
yapılmasını ve bu faaliyetlerin diğer ulaştırma türleriyle birlikte ve
birbirlerini tamamlayıcı olarak hizmet vermesini sağlamak,
·
Demiryolu Altyapı İşletmecisi ve Demiryolu Tren
İşletmecileri ile demiryolu taşımacılığı alanında organizatör, acente,
komisyoncu, gar ve istasyon işletmecisi ve benzeri faaliyette bulunanların
hizmet esaları, mali yeterlik ve mesleki saygınlık şartlarını belirlemek,
bunları yetkilendirmek ve denetlemek,
·
Demiryolu ulaştırması alanında hizmet üretenler
ile hizmetten yararlananların hak, yükümlülük ve sorumluluklarını belirlemek,
·
Demiryolu taşımacılığı alanında kamu hizmeti yükümlülüğüne
ilişkin usul ve esasları belirlemek,
·
Demiryolu Altyapı İşletmecileri ve Demiryolu
Tren İşletmecileri ile demiryolu taşımacılığı alanında organizatör, acente,
komisyoncu, gar veya istasyon işletmecisi ve benzeri faaliyette bulunanlar ile
makinistler başta olmak üzere bu işlerde çalışanların mesleki yeterlik
şartlarını belirlemek, bununla ilgili eğitim vermek veya verdirmek, sınav
yapmak veya yaptırmak, bunları yetkilendirmek ve denetlemek,
·
Her çeşit çeken çekilen aracın tescilinin
yapılması ve sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek,
bunların tescilini yapmak ve sicilini tutmak,
·
Demiryolu altyapısı ve çeken - çekilen araçların
kullanımı için asgari emniyet sınır ve şartlarını belirlemek ve bunları
denetlemek,
·
Demiryolu Altyapı işletmecileri ve demiryolu
tren işletmecileri ile ilgili emniyet belgelerini vermek veya verebilecekleri
yetkilendirmek ve denetlemek,
·
Demiryolu altyapısı kullanımı, tahsisi, erişimi
ve ücretlendirmeye ilişkin olarak demiryolu altyapı işletmecileriyle demiryolu
tren işletmecileri arasında oluşan ihtilafların çözümüne yönelik karar almak,
·
Demiryolu Taşımacılık faaliyetlerinde kullanılan
yük ve yolcu garları ve istasyonları ile benzeri yapıların asgari niteliklerini
belirlemek ve bunları denetlemek,
·
Lojistik Köy, Merkez veya üslerin yer, kapasite
ve benzeri niteliklerini belirleyerek planlamak, kurulmalarına ilişkin usul ve
esasları belirlemek ve izin vermek, gerekli arazi tahsisi ile altyapıların
kurulması hususunda ilgili kuruluşları koordine etmek ve uygulanmasını takip
etmek ve denetlemek,
.jpg)
·
Demiryolu Tren İşletmecilerince kullanılan her
türlü çeken ve çekilen aracın cins, kapasite, sahiplik, yaş ve benzeri yönden
asgari nitelikleri ile bunların dönemsel teknik muayenelerine ilişkin usul ve
esasları belirlemek,
·
Demiryolu tren işletmecilerince kullanılan her
türlü çeken ve çekilen aracın dönemsel teknik muayenesini yapacakların asgari
niteliklerini belirlemek ve bunları yetkilendirmek ve denetlemek,
·
Demiryolu ulaşımını geliştirmek ve serbest,
adil, sürdürülebilir bir rekabet ortamı sağlamak amacıyla, sınırlı olmak üzere;
demiryolu altyapı kullanım ücretleri ile taşımacılık faaliyetlerine ilişkin
gerektiğinde taban ve tavan ücret tespit etmek ve uygulanmasını denetlemek,
·
Demiryolu Ulaştırma hizmetlerinin gerektirdiği
uluslararası ilişkileri yürütmek, anlaşma ve karma komisyon çalışmaları yapmak,
olarak sıralanmaktadır.
Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü
yukarıda belirtilen görevleri ile ilgili yönetmeliklerin hazırlanmasına oldukça
hızlı bir şekilde devam etmektedir.
“Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının
Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun” un ülkemizde demiryolu sektörünün önünü
açacağına ve bu sayede demiryolu taşımacılığının hak ettiği seviyelere
geleceğine inanıyoruz.
N. Işıkoğlu
Demiryolu Dergisi / 2013
Yorumlar
Yorum Gönder